Program Koalicja Miast sięga 2016 roku, kiedy to po raz pierwszy w historii Europejskiej Stolicy Kultury współpracę podjęły miasta ubiegające się o ten tytuł. Do udziału w programie Wrocław zaprosił wówczas partnerów z całego kraju: Gdańsk, Katowice, Lublin, Łódź, Poznań i Szczecin. Obecnie Koalicja Miast w poszerzonym składzie o Kraków i Warszawę, jest platformą wymiany doświadczeń oraz współpracy zaangażowanych w nią samorządów i podległych im instytucji.
W listopadzie 2020 roku siedem samorządowych instytucji kultury współtworzących Koalicję Miast: Centrum Kultury w Lublinie, Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku, Krakowskie Biuro Festiwalowe, Łódzkie Centrum Wydarzeń, Staromiejski Dom Kultury w Warszawie, Strefa Kultury Wrocław oraz Szczecińska Agencja Artystyczna porozumiało się w sprawie wspólnego przeprowadzenia badań mających na celu zdiagnozowania aktualnej kondycji kultury w tych miastach, a w szczególności wspływu na nią kryzysu wywołanego przez pandemię COVID-19.
Zadanie to zlecono poznańskiej firmie badawczej, Public Profits Sp. o.o. mającej wieloletnie doświadczenie w realizacji badań w obszarze kultury zarówno dla instytucji rządowych i samorządowych. Do zespołu badawczego zaproszono ekspertów – akademików zajmujących się tematyką badań społecznych w kulturze:
- Rafał Drozdowski, Wydział Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Małgorzata Jacyno, Wydział Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego
- Marek Krajewski, Wydział Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Dr Marek Kotnarowski, socjolog, doktor nauk politycznych, Instytut Filozofii i Socjologii PAN
- Cezary Obracht-Prondzyński, Instytut Socjologii Uniwersytetu Gdańskiego.
Badanie skupia się na trzech zasadniczych celach:
- Pozyskanie kompleksowej wiedzy o sytuacji w polu kultury dotkniętym kryzysem wywołanym pandemią COVID 19.
- Analiza działań podejmowanych w polu kultury przez organizatorów miejskich polityk kulturalnych w reakcji na ten kryzys.
- Uchwycenie trojakiego rodzaju zmian w polu kultury: (I) zmian będących bezpośrednim efektem kryzysu, (II) średniookresowych zmian o charakterze adaptacji bądź innowacji w warunkach zmiany (III) przeobrażeń, będących skutkiem działań podejmowanych w polu kultury przez organizatorów miejskich polityk kulturalnych.
Badania zostały podzielone na trzy różne – powiązane ze sobą wątki badawcze:
- Obserwatorium badań w kulturze. Analiza ekspercka raportów prowadzonych dotąd badań nad kryzysem wywołanym w kulturze przez pandemię COVID-19 - wtórna analizę wyników oraz ich wzajemne zestawianie, przygotowanie opracowania, prezentujących stan kultury uchwycony w trakcie pierwszej fazy pandemii oraz identyfikujących najważniejsze, lokalne strategia radzenia sobie z jego skutkami.. Ta wstępna analiza o charakterze desk research stanie się też podstawą stworzenia narzędzi dla dalszych kroków w ramach projektu badawczego.
- Badania ilościowe instytucji kultury w trybie longitudalnym – trzykrotnie realizowana ankieta internetowa skierowana do (I) dyrektorów/zastępców dyrektorów instytucji, mających wpływ na sposób realizacji zadań instytucji i jej bieżące zarządzanie oraz pozostałych pracowników instytucji oraz (II) w trybie inkluzywnym adresowane (oprócz szczebla zarządczego) do pracowników instytucji w profilu artystycznym/twórczym/ praktyków kultury oraz wsparcia technicznego[1].
- Badania ilościowe organizatorów samorządowej polityki kulturalnej – ankieta internetowa skierowana do pełnomocników prezydentów, wójtów, burmistrzów w zakresie polityk kulturalnych, dyrektorów wydziałów i biur kultury
Finalnym produktem badania będzie publikacja pt. „Koalicja miast. Kryzys i zmiana w kulturze. Studium porównawcze kultury miejskich w dobie pandemii COVID-19”, ale także do zadań zespołu badawczego należeć będzie opublikowanie raportu badawczego wraz z bibliografią na kanałach komunikacyjnych Public Profits z możliwością pobrania materiału, zaprezentowanie wyników ewaluacji w formie wystąpienia publicznego oraz umożliwienie dostępu do baz danych powstałych w trakcie badania innym badaczom pola kultury.
- Pandemia zmienia nasze życie każdego dnia. W obecnej sytuacji niemal wszystkie instytucje kultury przeniosły działalność do internetu lub pozostają zamknięte. Wielu z nas zadaje sobie pytanie, kiedy wrócimy do normalności i zastanawiamy się jak zmieni się kultura po epidemii koronawirusa? Wybuch pandemii stworzył potrzebę realnej oceny strat, wyzwań i zagrożeń dla kultury w Polsce. W związku z tym, postanowiliśmy wziąć aktywny udział w badaniach, które mają na celu zdiagnozowanie wpływu pandemii i postępującej recesji na funkcjonowanie sektora kulturalnego. Chcielibyśmy być jak najlepiej przygotowanym na „nową normalność" – mówi Maciej Łaski, dyrektor Łódzkiego Centrum Wydarzeń.
Faza przygotowawcza trwać będzie do końca 2020 roku, w styczniu 2021 roku zostaną opracowane narzędzia badawcze, zaś w lutym, czerwcu i listopadzie realizowane będą badania terenowe. Finał projektu badawczego przypadać będzie na listopad 2021 roku.
[1] W tym trybie uczestnikami będą także instytucje, dla których organizatorem nie jest samorząd, lecz instytucje prywatne i tzw. instytucje nowego typu (jak klubokawiarnie). Taki sposób postępowania pozwoli na objęcie badaniami możliwie szerokiego pola uczestników kultury.
